Ból kręgosłupa w odcinku lędźwiowo-krzyżowym jest problemem wielu osób i niestety w znaczący sposób utrudnia codzienne funkcjonowanie. Leczenie go może odbywać się według koncepcji osteopatycznej. Warto wiedzieć, że osteopatia jest systemem diagnozowania oraz leczenia manualnego wszelkich dysfunkcji w ciele człowieka. Dotyczy to przyczyn danych chorób, ale też wtórnych następstw. Współczesna osteopatia nie ogranicza się tylko do samego narządu ruchu, lecz można ją określić mianem koncepcji dotyczącej całego człowieka.
Osteopatia obejmuje trzy podstawowe kierunki oddziaływania:
- terapię narządu ruchu określa się również mianem parietalnej. Ten rodzaj terapii jest ukierunkowany na układ mięśniowo-szkieletowy. Celem jest tutaj usunięcie istniejących dysfunkcji w organizmie;
- terapia wisceralna określana jest mianem terapii narządów wewnętrznych. To postępowanie lecznicze ukierunkowane jest na przywrócenie prawidłowego napięcia, elastyczności czy ruchomości trzewi, a także swobodnej cyrkulacji płynów takich jak krew czy limfa;
- terapia czaszkowo-krzyżowa oddziałuje na autonomiczny układ nerwowy. Jej zadaniem jest regulacja proporcji współdziałania pomiędzy częścią współczulną oraz przywspółczulną. Dotyczy ona także wyrównywania napięć w systemie opon mózgowo-rdzeniowych.
Przyczyny bólu kręgosłupa
Przyczyn bólu kręgosłupa może być naprawdę wiele. Jednocześnie może występować duży problem z jego scharakteryzowaniem czy lokalizacją. Bóle mogą być odczuwalne w obrębie samego kręgosłupa, ale mogą dotyczyć też tkanek okołokręgosłupowych czy nawet miejsc związanych z unerwieniem. Do takich bóli dochodzi na skutek zaburzeń czy dysfunkcji zarówno w samym kręgosłupie, jak i tkankach okołokręgosłupowych. Bóle mogą być też konsekwencją dysfunkcji występujących w stawach obwodowych.
W wielu przypadkach przyczyną dolegliwości jest uraz bądź inny czynnik mechaniczny, który doprowadził do przeciążenia się struktur. Jeżeli dojdzie do przekroczenia progu adaptacyjnego kręgosłupa, to na początku zmiany mogą być odwracalne. Niestety jeżeli nie podejmie się właściwych środków, a więc odpowiedniego leczenia, może dojść do nieodwracalnych zmian w strukturach kręgosłupa. Biorąc pod uwagę statystykę, trzeba wiedzieć, że najczęściej ból występuje w odcinku lędźwiowo-krzyżowym. W drugiej kolejności ból występuje w odcinku szyjnym.
Przyczyny bólu mogą być więc związane bezpośrednio z kręgosłupem (obejmują one czynniki zlokalizowane w obrębie kręgosłupa oraz miednicy, mogą być wynikiem trwałego uszkodzenia krążka międzykręgowego) ale też mogą być pozakręgosłupowe (stanowią zróżnicowaną grupę, która obejmuje schorzenia narządowe, jak i układowe, choćby chorobę Leśniewskiego-Crohna, mięśniaki czy kamicę).
Ból kręgosłupa traktowany jako dysfunkcja osteopatyczna
Niewątpliwie bardzo ważne jest odnalezienie pierwotnej dysfunkcji, która powoduje ból kręgosłupa. Jednocześnie trzeba wiedzieć, że dla postawienia diagnozy, konieczne jest wykonanie badania osteopatycznego. Wynika to z faktu, że sama przyczyna niekoniecznie musi znajdować się w tym samym miejscu, gdzie występujące objawy. Tutaj zastosowanie ma koncepcja biomechanicznego wyjaśnienia przyczyn dolegliwości bólowych. Otóż występuje podział na dysfunkcje wstępujące i zstępujące. Te pierwsze wywołane są przez nieprawidłowe napięcie mięśniowo-powięziowe bądź nieprawidłowe ustawienie np. stawów w obrębie kończyny dolnej. Tego typu przyczyny mogą powodować bóle w obrębie kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego.
Dysfunkcje zstępujące określa się mianem zaburzeń napięć mięśniowo-powięziowo-stawowych, które znajdują się powyżej miejsca przeciążenia. Niezależnie od przyczyny trzeba odpowiedzieć sobie na pytanie, czy dany problem jest natury funkcjonalnej, a więc wymaga wyregulowania nieprawidłowych wzorców czy też jest to problem natury strukturalnej.
Jaka jest przyczyna nawrotu dolegliwości bólowych u pacjenta?
Bardzo często dolegliwości bólowe nawracają. Przyczyną takiego stanu rzeczy może być zaburzona propriocepcja. Ten problem zasadniczo występuje na poziomie mechanicznym, ale może pociągać za sobą zmiany w zakresie neurologicznym. Ostry ból kręgosłupa może powodować odruchowe napięcie, a więc zmianę postawy. Często dolegliwości bólowe występują przez kilka dni, a następnie ustępują samodzielnie. Nie oznacza to wcale, że problem zniknął. Nawet nieprawidłowe napięcie wokół stawu może powodować zaburzenie jego biomechaniki. Jeżeli problem bólowy nie zostaje rozwiązany, to bywa tak, że ciało zaczyna się dopasowywać, a więc szuka równowagi, by móc funkcjonować w najbardziej ekonomiczny sposób.
Koncepcja osteopatyczna zakłada, że problemy kręgosłupa mogą być związane także z układem nerwowym. Jednocześnie trzeba pamiętać, że wszystkie narządy wewnętrzne znajduje się z przodu kręgosłupa. Za pomocą krezek, powięzi czy wiązadeł łączą się z układem mięśniowo-powięziowo-szkieletowym.
Badanie i terapia
Przeprowadzenie badań ma wykluczyć schorzenia, które powinny być leczone w inny sposób, a więc np. chirurgicznie. Badanie obejmuje testy ruchomości w różnych płaszczyznach. Konieczne jest też przeprowadzanie testów osteopatycznych, które polegają na badaniu palpacyjnych tkanek miękkich i mobilności kręgosłupa. Po przeprowadzeniu badań osteopata określa przyczynę dolegliwości oraz rodzaj dysfunkcji. Po wykluczeniu przeciwwskazań do terapii osteopatycznej można przejść do leczenia.
Metody i techniki terapii osteopatycznej
Celem terapii osteopatycznej jest poszukiwanie zdrowia w ciele danego pacjenta. Patogeneza pozwala zrozumieć czynniki, które spowodowały daną chorobę czy problem. Natomiast zadaniem salutogenezy jest przywrócenie pacjenta do zdrowia. W terapii bólu wykorzystuje się techniki osteopatii parietalnej, takiej jak mobilizacje czy techniki energii mięśniowych. Stosuje się też techniki wisceralne, by przyspieszyć drenaż i wyrównać napięcie w obrębie trzewi. Natomiast terapia czaszkowo-krzyżowa pozwala wyrównać napięcie w systemie opon mózgowo-rdzeniowych.
