Tlenoterapia hiperbaryczna dla sportowców

Tlenoterapia hiperbaryczna wykorzystywana przez sportowców bywa nazywana legalnym dopingiem. Korzystnie o niej wypowiada się też WADA, czyli Światowa Agencja Antydopingowa. Oznacza to, że nawet zawodowi sportowcy, a nie wyłącznie amatorzy, mogą z niej korzystać, by wesprzeć organizm poddawany dużemu wysiłkowi. Regeneracja w komorze hiperbarycznej jest coraz częściej stosowana wśród zawodowych sportowców, ponieważ pozwala na szybszą i skuteczniejszą regenerację po wysiłku fizycznym.

Tlenoterapia hiperbaryczna może być stosowana jako forma uzupełnienia treningu i wspomagająca poprawę wydolności fizycznej. Zwiększone stężenie tlenu we krwi może pomóc w szybszym odnowieniu sił po wysiłku oraz zmniejszyć ból i zakwasy po treningu. Niektóre badania wskazują, że tlenoterapia hiperbaryczna może przyspieszyć gojenie się tkanek po urazach oraz zmniejszyć ryzyko infekcji.

Fizjoterapeuci sportowi często polecają regenerację w komorze hiperbarycznej jako uzupełnienie tradycyjnych terapii, ponieważ pozwala na lepsze wyniki w terapii i znacznie lepsze przygotowanie do wysiłku fizycznego.

Na czym polega tlenoterapia hiperbaryczna?

Tlenoterapia hiperbaryczna odbywa się w specjalnych i szczelnie zamkniętych komorach. W czasie sesji pacjent wdycha 93% tlen o podwyższonym ciśnieniu (zwykle 1,2–1,5 ATA). 

Przy normalnym ciśnieniu atmosferycznym mierzonym na poziomie morza (czyli przy 1013,25 hPa) występuje naturalna bariera dla wnikania tlenu przez tkanki. Gdy jednak ciśnienie wzrasta – ta bariera stopniowo znika. W komorze hiperbarycznej zaczyna obowiązywać z prawo Henry’ego. Zgodnie z nim ilość gazu, który rozpuszcza się w cieczy, rośnie proporcjonalnie do jego cząstkowego ciśnienia. Innymi słowy – podczas sesji w komorze hiperbarycznej, w której panuje podwyższone ciśnienie, więcej tlenu rozpuszcza się w surowicy. Wraz z krwią tlen przedostaje się do organów, tkanek i komórek. Można więc powiedzieć, że jest to jedna z najbardziej skutecznych form natlenienia organizmu.

Komora hiperbaryczna dla sportowców

W jednym litrze krwi znajduje się 3 ml rozpuszczonego tlenu. To wystarczające do normalnego, codziennego funkcjonowania. A co, jeśli organizm poddawany jest ponadnormatywnemu wysiłkowi, co ma miejsce przy regularnym uprawianiu sportów (zwłaszcza wyczynowych)? Wówczas pomocna jest tlenoterapia. Sesja w komorze normobarycznej zwiększa ilość rozpuszczonego we krwi tlenu do 20 ml/l, a w komorze hiperbarycznej aż do 50 ml/l. 

Taka ilość tlenu w pełni zaspokaja potrzeby wszystkich komórek, tkanek i organów. Dzięki regularnym sesjom tlenoterapii hiperbarycznej:

• zmęczone mięśnie (i wszystkie tkanki organizmu) zostają dotlenione,
• przyspieszony zostaje proces łagodzenia stanów zapalnych,
• kurczą się naczynia i tym samym zmniejszony zostaje obrzęk tkanek wywołany urazami,
• krew wraz z tlenem i substancjami odżywczymi sprawniej jest transportowana do wszystkich części organizmu,
• zwiększa się produkcja komórek macierzystych,
• zwiększa się tempo namnażania fibroblastów odpowiedzialnych za produkcję kolagenu i elastyny, co sprzyja gojeniu się mikrourazów,
• zahamowany zostaje rozwój bakterii beztlenowych, a także wzrasta aktywność przeciwbakteryjna,
• poprawia się aktywność osteoklastów, odpowiedzialnych za modelowanie i utrzymanie wytrzymałości kości.
• tworzone są nowe naczynia włosowate,
• poprawia się wydolność organizmu i wzrasta energia,
• skrócony zostaje czas niezbędny na regenerację obciążonych i uszkodzonych struktur,
• złagodzone zostają napięcia nerwowe.

Komora hiperbaryczna przed zawodami

O ile amatorzy sportu bez obaw korzystają z mocy tlenoterapii hiperbarycznej, o tyle zawodowcy mogą mieć obawy, czy jest to legalne. Tymczasem WADA, czyli Światowa Organizacja Antydopingowa już w 2006 r. stwierdziła, że tlenoterapia hiperbaryczna poprawia wydolność organizmu, ale nie stanowi formy dopingu. Choć więc potocznie bywa nazywana legalnym dopingiem, to w istocie jest wyłącznie formą wspierająca regenerację, a nie wpływającą na wyniki współzawodnictwa sportowego. Właśnie dlatego z tlenoterapii hiperbarycznej korzystają nawet najwybitniejsi sportowcy.

Źródła:

1. J. Włodarczyk, P. Karakuła i in., Tlenoterapia hiperbaryczna w zespole stopy cukrzycowej – co nowego?, „Oficjalne pismo polskiego towarzystwa naukowego leczenia ran i organizacji opiek” 2020, nr 1(1), s. 7–15
2. W Narożny, J. Siebert, Możliwości i ograniczenia stosowania tlenu hiperbarycznego w medycynie, „Forum Medycyny Rodzinnej” 2007, t. 1, nr 4, s. 368–375.