Dysfunkcje układu ruchu w obrębie obręczy miedniczej są aspektem często pomijanym w diagnostyce dolegliwości bólowych kręgosłupa oraz okolic tułowia – z tego artykułu dowiesz się jak ważna jest stabilność miednicy gwarantowana przez stawy krzyżowo-biodrowe i spojenie łonowe oraz na czym polega terapia osteopatyczna miednicy
Anatomia obręczy miedniczej
Obręcz miednicza, czyli obręcz kończyn dolnych (cingulum membri inferioris) to nic innego niż pierścień kostny, utworzony przez kości: krzyżową (sacrum) guziczną (coccygis) oraz miedniczne (coxae). Należy pamiętać, że struktura kostna jest dodatkowo stabilizowana przez wiele więzadeł, odgrywających istotną rolę w jej mechanice. Część czynna układu ruchu, czyli mięśnie, również po części pozwalają na utrzymanie optymalnego ustawienia miednicy. To właśnie miednica stanowi połączenie proksymalnych części kończyn dolnych z kręgosłupem lędźwiowym.
Zwróć uwagę na otoczenie
Nie należy patrzeć na obręcz kończyn dolnych jako na jednostkową strukturę – jest przecież ona w stałej relacji ze strukturami bliskoleżącymi, takimi jak:kręgosłup lędźwiowy oraz stawy biodrowe. Nie bez znaczenia dla jej ustawienia oraz kondycji pozostają narządy wewnętrzne: pęcherz, macica, jajowody i jajniki, prostata czy też odbytnica. Terapia miednicy zawsze powinna być holistyczna.
Znaczenie stawu krzyżowo-biodrowego – dysfunkcje i terapia osteopatyczna stawu
Staw krzyżowo-biodrowy jest połączeniem między kościami: krzyżową oraz biodrową. Staw ten wykazuje znikomą ruchomość, która może być jednak obserwowana w trakcie cyklu chodu przez cały czas jego trwania. Ze względu na swoją funkcję amortyzacyjną pozwala na łagodzenie wstrząsów i zakłóceń napotykanych w trakcie chodu. Przykładem reperkusji zbyt małej amortyzacji stawu krzyżowo-biodrowego jest pojawienie się dolegliwości bólowych w wyższych piętrach układu ruchu – na przykład stawach skroniowo-żuchwowych. Typowym objawem dysfunkcji jest ból w okolicy stawu – jednak nie tylko. Zauważenie bólu w okolicach pośladka bądź tylnej powierzchni kończyny dolnej może wiązać się z dysfunkcją wspomnianych stawów.
W literaturze przedmiotowej wspomina się o dysfunkcjach kości biodrowej względem kości krzyżowej oraz o dysfunkcjach kości krzyżowej względem tej pierwszej – dokładna diagnostyka jest ważna, ponieważ sposób leczenia obu dysfunkcji jest odmienny. Pierwszym krokiem leczenia jest diagnostyka, dzięki której można stwierdzić obecność nieprawidłowości w obrębie wspomnianego stawu. Drugim etapem jest pozbycie się dysfunkcji z innych obszarów ciała. Ostatnim etapem jest korekcja – w tym celu można posłużyć się:
- Technikami manipulacji stawowej (HVLA);
- Ogólną Terapią Osteopatyczną (GOT);
- Terapią czaszkowo-krzyżową, czyli cranio-sacralną;
- Technikami energii mięśniowej (MET).
Dysfunkcje w obrębie spojenia łonowego oraz ich terapia
Spojeniem łonowym nazywa się połączenie, występujące między gałęziami kości łonowych – stanowi ono dysk, w którego otoczeniu można zaobserwować wzmacniające go więzadła. Wykazuje minimalną ruchomość, jednak jego rola w zachowaniu prawidłowego cyklu chodu jest ogromna. Spojenie łonowe u kobiet pełni dodatkowo ważną rolę w trakcie ciąży oraz porodu. Spojenie jest miejscem, w którym przyczepiają się mięśnie brzucha oraz kończyn dolnych. Wśród dysfunkcji spojenia łonowego należy wspomnieć o różnicy w wysokości gałęzi kości łonowych. Asymetria spojenia prowadzi do nieprawidłowości w cyklu chodu oraz pojawienia się bólu. Istotnym czynnikiem ryzyka dysfunkcji spojenia łonowego jest ciąża – ze względu na wydzielane w jej trakcie hormony dochodzi do zwiotczenia więzadeł, stabilizujących stawy i spojenie przez co ryzyko urazu i wystąpienia dysfunkcji wzrasta. Dysfunkcje spojenia łonowego są podatne na terapie – używa się do niej manipulacji oraz technik energii mięśniowej.
Kość guziczna – dysfunkcje oraz metody terapii
Kość guziczną kojarzy się najczęściej pod jej inną nazwą – kość ogonowa. Jest ona złożona ze szczątkowych kręgów, które zrosły się ze sobą. Łączy się z kością krzyżową, a połączenie te jest niezwykle ważne w czasie porodu, podczas którego może dojść do dysfunkcji kości ogonowej. Typową, urazową dysfunkcją w tej sytuacji jest pojawienie się podwichnięcia stawu krzyżowo-guzicznego, prowadzące do wielu przykrych reperkusji. Pierwszą z nich jest nieprawidłowe ustawienie dna miednicy. Ze względu na to, iż kość guziczna stanowi przyczep wielu mięśni, które tworzą dno miednicy dochodzi do zaburzenia równowagi napięć mięśniowych. Może prowadzić to do pojawienia się rozległych dolegliwości bólowych. Drugą reperkusją podwichnięcia jest ucisk na sąsiadujące struktury układu nerwowego.
Inną przyczyn dysfunkcji dna miednicy jest upadek na pośladki, który prowadzi do wystąpienia kokcygodynii. U takich pacjentów możliwe jest pojawienie się natężenia bólu, który uniemożliwi siedzenie.
Kość guziczna anatomiczne łączy się z oponą twardą – a co za tym idzie, z czaszką. Właśnie dlatego dysfunkcje w obrębie kości guzicznej mogą prowadzić do pojawienia się dolegliwości bólowych głowy. Możliwe jest zastosowanie zarówno terapii zewnętrznej jak i wewnętrznej. Techniki, które znajdą zastosowanie u pacjentów, cierpiących na dysfunkcję kości guzicznej to między innymi: techniki uwalniające napięcia wewnątrzkostne.
Osteopatyczna terapia stawu biodrowego zamiast protezy
Staw biodrowy jest niezwykle istotny – ze względu na swoje położenie oraz skomplikowaną budowę stanowi terapeutyczne wyzwanie. Składa się z panewki, będącej częścią kości biodrowej oraz głowy – tworu kości udowej. Staw ten cechuje duża ruchomość oraz ciągłe narażenie na siły ściskające. Wśród dolegliwości, które mogą powodować ból należy wymienić zarówno choroby wieku dziecięcego, takie jak: dysplazja stawu biodrowego czy też choroba Perthesa, jałowa martwica głowy kości udowej; jak i stany, towarzyszące starzejącemu się organizmowi: występowanie zmian degeneracyjnych i zwyrodnieniowych, zużycie stawu. W ortopedii tradycyjnie metodą leczenia z wyboru jest endoprotezoplastyka stawu biodrowego – która niestety w części przypadków jest koniecznością. Jednak przed skorzystaniem z leczenia operacyjnego warto jest sprawdzić zachowawcze formy leczenia, które:
- skupiają się na dostarczeniu odpowiedniego stopnia odżywienia stawu;
- niwelują asymetrie układu ruchu w obrębie miednicy, kończyn dolnych oraz kręgosłupa;
- wyrównują złą, niesymetryczną dystrybucję napięcia mięśniowego.
Dobrze przeprowadzona terapia osteopatyczna połączona z kompleksową rehabilitacją pozwala na redukcję natężenia dolegliwości bólowych oraz poprawę sprawności stawu.
